even aanvulling… (ik ben van datums en cijfertjes)
tot 1948 werd het op 31 augustus gevierd… de verjaardag van wilhelmina
en sinds 1980 is het pas dat als koniginnendag op een zondag valt dat het op een zaterdag gevierd wordt (dus voorheen had je helemaal geen vrij)
Geschiedenis
In de 19e eeuw was “Waterloodag”, 18 juni, jarenlang de nationale feestdag. Tegen het einde van de eeuw vervaagde de herinnering aan de veldslag en het feest ging min of meer onopgemerkt voorbij.
Nog voor de ‘echte Koninginnedag’ werd op 31 augustus 1885 de eerste ‘Prinsessedag’ georganiseerd, de vijfde verjaardag van de toen jonge prinses Wilhelmina. Het initiatief hiertoe werd genomen door de hoofdredacteur van een lokale krant met als doel de nationale eenheid te benadrukken. Deze eerste editie vond plaats in de stad Utrecht.[2] In de jaren erna namen andere plaatsen dit over. Na de dood van koning Willem III in november 1890, werd Prinsessedag in 1891 opgevolgd door de viering van ‘Koninginnedag’. Deze dag ontwikkelde zich tot een feestdag voor kinderen. Op haar achttiende verjaardag, 31 augustus 1898, werd Wilhelmina regerend vorstin. De inhuldiging vond op 6 september plaats. Tot en met 1948, toen koningin Wilhelmina troonafstand deed, werd Koninginnedag op 31 augustus gevierd.
Tot aan de Tweede Wereldoorlog was 1 mei, de Dag van de Arbeid, de concurrent van Koninginnedag. De socialisten, sociaaldemocraten en communisten vierden 1 mei met grote optochten en feestelijkheden. Die dag had een politiek karakter. In het zeer verzuilde Nederland vierden de aanhangers van de anti-monarchistische SDAP Koninginnedag niet, de burgerlijke partijen vierden op hun beurt de Dag van de Arbeid niet. Wat nationale feestdagen hadden kunnen zijn, werden dagen waarop de verdeeldheid van Nederland werd benadrukt.[3] Pas na de Tweede Wereldoorlog toen de sociaaldemocraten zich met de monarchie hadden verzoend werd Koninginnedag een feestdag voor alle Nederlanders. De Dag van de Arbeid raakte in brede kringen in vergetelheid.[4]
Nadat koningin Juliana haar moeder Wilhelmina in 1948 had opgevolgd, werd vanaf 1949 Koninginnedag gevierd op haar verjaardag, 30 april. Terwijl koningin Wilhelmina en haar familie nooit aanwezig waren bij de festiviteiten, kreeg koningin Juliana jaarlijks een bloemenhulde op Paleis Soestdijk. Vanaf de jaren vijftig was dit evenement via de televisie te volgen. Terwijl Koninginnedag in de naoorlogse jaren nog een gewone werkdag was, kregen in de loop der jaren steeds meer mensen een vrije dag, zodat 30 april kon uitgroeien tot een landelijke feestdag en heden ten dage een wettelijk vrije dag is.
Bij de troonopvolging op 30 april 1980 besloot koningin Beatrix deze dag in stand te houden als dag van aanvaarding van haar ambt als staatshoofd en inhuldiging als koningin der Nederlanden, en om haar moeder te eren.[bron?] Een praktische overweging was dat op haar eigen verjaardag (31 januari) het weer, in tegenstelling tot eind april, niet geschikt was voor een grootschalig buitenevenement.[bron?] Koningin Beatrix wijzigde ook de vorm van Koninginnedag. Op 28 januari 2013 kondigde zij aan op Koninginnedag troonsafstand te zullen doen.
Viering en festiviteiten
Ten tijde van koningin Juliana werd op 30 april een defilé gehouden. De gehele koninklijke familie stond op het bordes van Paleis Soestdijk. Vele Nederlanders en rijksgenoten liepen langs in de kilometerslange optocht en gaven geschenken, en vooral ook bloemen, waarmee het bordes werd bedekt. 's Morgens liepen schoolkinderen in optocht naar het stadhuis om de burgemeester een aubade van patriottische liederen te brengen, afgesloten met het Wilhelmus. Daarna werden in vele dorpen en steden traditionele kinderspelen georganiseerd, zoals zaklopen en koekhappen. In veel steden vinden deze twee onderdelen nog altijd elk jaar plaats. De dag werd traditioneel besloten met een lampionoptocht. Op veel plaatsen werden en worden ook festiviteiten voor de oudere jeugd en volwassenen georganiseerd, zoals optredens van pop- en jazzbands.
De huidige vorstin koningin Beatrix bezocht op Koninginnedag samen met zo veel mogelijk leden van de Koninklijke familie één of (meestal) twee plaatsen in Nederland. De laatste jaren waren dat meestal een (kleine) plaats en een wat grotere provinciestad in één omgeving. In deze plaatsen werd ze door de plaatselijke bevolking ontvangen met speciale vieringen, die vaak de vorm aannamen van demonstraties van ouderwetse dansen en ambachten, en sport- en zangdemonstraties en bijvoorbeeld ook koekhappen. Sommige plaatsen staken het geheel in een wat eigentijdser jasje.
De traditie wil dat burgers op Koninginnedag geen vergunning nodig hebben om op straat te venten. Dit soepele beleid leidt tot uitgebreide vlooienmarkten (de zogeheten vrijmarkt). In de praktijk legt een burgemeester uit veiligheidsoverwegingen de verkoop van bijvoorbeeld voedsel en drank nog wel eens aan banden.
Tevens worden er op veel plaatsen uitgebreide openluchtfeesten gehouden. Vooral Amsterdam staat bekend om zijn grote vrijmarkt en trekt elk jaar rond de half miljoen bezoekers. Behalve Amsterdammers zelf zijn er natuurlijk ook vele duizenden bezoekers uit de rest van het land en een groot aantal buitenlandse bezoekers. Voor veel toeristen is ‘Queen’s Day’ een van de belangrijkste evenementen van het jaar in Amsterdam.
Omdat Koninginnedag een wettelijk vrije dag is, grijpen veel mensen de kans aan om dan uit te slapen en de voorafgaande avond uit te gaan. Deze avond voor de Koninginnedag wordt ook wel Koninginnenacht genoemd. In Den Haag heet deze nacht KoninginneNach, in Apeldoorn en omstreken staat deze nacht bekend als Prinsennacht en wordt juist de nacht ná Koninginnedag Koninginnenacht genoemd.
Vanaf 2014 zal “Koninginnedag” wegens het voorgenomen aftreden van koningin Beatrix op 30 april 2013 en het aantreden van koning Willem-Alexander “Koningsdag” heten. Deze dag zal in beginsel op 27 april worden gevierd: de verjaardag van prins Willem-Alexander. Omdat 27 april 2014 op een zondag valt, zal Koningsdag in 2014 als gebruikelijk op de zaterdag daaraan voorafgaand, 26 april, gevierd worden.
Pitje :thumbup: